Utdrag 2- Historia om dei Nordiske folka- av Ærkebiskop Olaus Magnus, 1555

Bok 4, kapittel 19
Om årsakene til at dei nordiske folka omvende seg so seint!

At det ytterste nordiske folk under so mange forbigåtte århundrer ikkje verkar å ha vorte kalla til den Katolske Trua, det verkar fyst og framst å grunne seg i Guds uransakelege visdom, som i rådet av si allmakt fastsette tida og stunda då dette fromme verket best kunne gjennomførast. Når ein ventar på slikt bør me då alltid be utan oppehald om at Han, mens hausten er rik, må sende skikkelege og kraftige arbeidarar i rette tid. Eg for min del skulle, om eg såg det som naudsynt, aldri nekte å ta på meg eit slikt fromt arbeid, om berre den Høgste ville leggje Sveriges konge på hjarta å la meg fullføre dette gode verk, i samsvar med mitt eige, brennande ynskje. Dette har eg då gjort dei siste 11 åra som har gått, heilt ifrå eg tok imot tittelen som Ærkebiskop over desse landsdelane, har eg utan oppehald freista å få halde fram i oppgåva, Gud, den Høgste, til æra og innbyggjarane i Norden til framhaldande tryggleik. Og eg skulle utan tvil, med Guds hjelp, ta på meg å auke innbyggjartalet i riket i dei områda som eg tidlegare har sett ut som passande, at det i trakter som ingen bur på, innan 10 år skulle kunne settjast opp romslege og praktiske buplassar for tusenvis av menneske, som for fullt gjekk inn for å gje Gud det som tilhøyrer Gud, og Kongen det som tilhøyrer Kongen. Men desverre ser det ikkje ut til at tida enno har komme, då eit so nyttig tiltak kan vågast å settjast i gong med von om framgong.
                Ziegler, ein tilhengjar av den lutherske galenskapen, hevdar på usant vis i sitt geografiske arbeid over Norden, at dei nordiske Biskopane skulle bære skulda for at dei nordiske folkestammane enno ikkje har omvende seg til den heilage Kristne fellesskapen. Han vil nemleg at det skal verke som om Kyrkja med vilje legg umogeleg høge paveskattar på folket, for slik å avskrekke dei frå den heilage Dåpen og den sanne religionen. Men like visst som dette er ei gudlaus og lygnaktig hevding, like visst kjenner og ser Gud, som sjølv er Sanninga, at det i sanning ikkje er Biskopane som ber skulda for at dette verket har drege ut på tida. For desse rekk då mesta ikkje til for å verje dei meir sørliggjande områda innan stiftet, som allereie i gamal tid gjennom lære og arbeid vart vunne til flokken, og som no vert forfylgde av stormenn som fylgjer visse kjetterske lærer. Kor mykje mindre kunne dei då gjere reiser til dei avsideliggjande områda i Norden for å gjere nye landvinningar, innan tida var inne for heidningane i fullt tal å stige inn slik at det vert ein hyrding og eit sauehus. Likevel la Johannes Magnus i det nådefulle året 1526 ut på ei reise, etter at han kort innan, utan å ta hensyn til det apostoliske legatet han hadde, vart vald til Ærkebiskop. Bakgrunnen for reisa var å ta vare på retten og myndigheita Uppsala Ærkestift hadde, og difor denne vitjingsreisa ende til dei ytste delane av Jämtland. Og der brukte han meir av inntektene sine til å lindre dei fattige si naud enn til eigne naudsynte behov; og dette kan ein lese meir om i livsskildringane som han sjølv skreiv, som ein kan finne i arbeidet Metropolis Upsalensis.