Sankta Monika! Del 1: Artikkel frå "Nordisk Ugeblad for Katholske Kristne 1887"

Mødreforeininga feirar denne veka (4.Mai 1887) sin skytsmatron, den Heilage Monika sitt 1500-års jubileum. Det er då 1500 år sidan den fromme mora til Den Heilage Augustinus anda ut si reine sjel. At alle mødre vil ta del av denne festen, som vil finne stad i St. Ansgards Kyrkje klokka 08.15 og at dei gjennom den Heilage Kommunionen sameinar seg i bøn med alle Katolske mødre i heile verda, til æra for den Heilage Monika, er ein sjølvsagt ting. Tidlegare nytta me dette høvet til å oppfordre alle mødre som enno ikkje er medlemmar i foreininga til å melde seg inn i Mødreforeininga, til gagn for dei sjølve, for borna deira og for alle i heimen. Farane for borna sine timelege og evige goder aukar dagleg, på gater, i grender, på verkstader og hjå herskapar, i litteraturen og i media dukkar det heile tida opp nye og grømmelege snarer for dygda deira, og dei må i våre dagar sjå og høyre mykje som smigrar fåfenga, eigenkjærleiken og nytesykja. Stakkars mor! Kva skal du gjere? Du kan då ikkje berre overgje barnet ditt til verda og alle desse farane, som truar lukka i livet, og verdigheita i tida, og sjela si frelse for eva. Du kan be! Men Ve! Hjartet ditt svik deg når du tenkjer på denne syndefloda av farar- og på di svake, fattige bøn. Fatt mot, i Mødreforeininga finn du hjelp og stønad, der kan du finne dei som deler dine sorger, som bed med deg og for borna dine, 200 000 Mødre som ber den same vetle bøna, som du og dei andre medlemmane og bed for dei og for deira born. Bøna vert framboren saman med det Heilage Messeofferet ein gong i månaden for deg og dine, og i den Heilage Kommunionen sameinar Jesu Guddommelege Hjarte seg med ditt eige uroa hjarte, og Herrens Tenar gjev deg visdom i dine so altfor ofte vanskelege og tunge plikter. Han formanar deg, slik at ditt mot får nytt liv, og du igjen kan sjå for deg at du har ei himmelsk oppgåve å løyse, ei oppgåve som din Frelsar delar med deg; å breie ut Guds Rike på jorda og frelse sjeler for det evige Livet.

               Den Katolske Kyrkja står i dobbel skuld til den Heilage Monika: Ho er mor til den Heilage Augustinus og ho har av Gud fått nåde til å omvende han. Den Heilage Monika såg dagsljoset fyste gongen i år 332 i ein from familie og vart tidleg oppseda i Gudsfrykt. Barndomspliktene lærde ho seg frå ei dygdig tenestejente som foreldra tiltrudde oppsedinga av borna deira. Ho underviste dei i læra om fromheita, ho underkua kvar ende dragning til synda hjå dei, so snart ho synte seg, og med klokskap synte ho i ord og handling eit godt døme, slik at dei tidleg fekk pliktkjensle og kjærleik for alle dygder. Ho var so streng i oppfyllinga av vervet sitt, at ho ikkje berre med stor omsorg var særs nøye på at dei synte måtehald ved kvart måltid, men ho tillet dei ikkje ein gong å drikke vatn utanfor dei faste måltida, uansett kor tyste dei var. Ho brukte å seie "No hev du hug til å drikke vatn, men når du ein gong vert herre over (vin)kjellaren, kjem du til å forakte vatn, men drikkevana kjem du ikkje til å verte av med." Trass denne kloke omsorga fekk den unge Monika likevel ein sterk hug til vin, og når ho av foreldra sine, som ikkje såg noko fare, sende henne ned i vinkjellaren for å hente vin til familien, let ho sjeldan være å ta seg ein sup. I byrjinga drakk ho berre litt, utan å eigentleg vere so freista, eine og åleine av lettsam ungdom. Men etter kvart vart målet større. Ho drakk for nytinga si skuld heile, fulle glas når høvet bydde seg. Men Gud vakte over si tenarinne, for å førebu henne, og Han nytta difor den tidlegare nemnde tenestejenta, som beit seg merke i den unge jenta sine unotar, og fylgde etter henne ned i kjellaren. Ho tok henne på fersk gjerning og kalla henne for ei "fyllebytte." Dette kallenamnet gjorde so sterkt inntrykk på Monika at ho med stort alvor gjekk inn i seg sjølv og fordømde sine feil, og frå denne stunda byrja ho å førebetre seg på fullkomingsvegen. Ho mottok seinare den Heilage dåpen, og byrja å leve eit liv som var oppbyggjande for alle dei som kom i kontakt med henne.
             Etter ynskje frå foreldra vart ho gift i Tagaste med ein mann kalla Patrisius, som var ein særs høgt akta og æra mann, men som desverre var ein heidning. Ho lydde og tente han som sin herre, arbeidde med å vinne han for Gud, og gjennom kjærleik og lytelaus oppførsel freista ho å kaste børene av han. Gud gav dei to søner, Augustinus og Navigius, og ei dotter. Utan å bere nag, bar Monika ektemannen sine mange heidenske unotar .Han synte seg difor til somme tider som ein kjærleiksfull og skikkeleg kar, men til andre tider eksplosiv og full av vrede. Monika sette seg aldri opp imot han når ho såg at han var oppasa og sint, men når raseriet hadde lagt seg og han var av godt sinnelag, merksama ho han mildt på at han hadde oppført seg urettvist imot henne. Når ho såg korleis andre kvinner bar spor i andleta frå sine hissige, heidningeektemenn, og høyrde korleis dei snakka om mennene sin råskap og utskeielsar, bruka ho å svare dei: "De skulle heller skulde dykk sjølve og dei ilske tungene dykkar." Dømet ho kom med var eit vitnesbyrd i seg sjølv, for sjølv om hennar husbonde var ein rasande kar, so hadde han aldri slått henne, og ikkje ein ende gong skal der ha vore ein husleg krangel mellom dei, fordi ho bar alle utbrota han hadde med tolemod og tystnad. Ho gjengjelde han berre med med endå større godheit og om det var naudsynt nytta ho alltid eit høve når han var ved godt sinnelag til å varsamt ta opp urettvisa i oppførselen hans.
               Ei av dei søtaste fruktene som Monika oppnådde gjennom sitt tolemod, var ektemannen si omvending til Kristendommen. Han vart då kysk i ord og i handling, og synte seg å vere ein trufast Kristen i alle plikter og situasjonar. Han døydde året etter at han fekk ta imot den Heilage Dåpen. Gjennom sin milde hug, vann Monika og den bittre svigermor si for Frelsaren. Den Heilage Monika eigde eit stort talent i å stifte fred mellom naboar når dei kom i krangel med kvarandre, og det var tydeleg at det var Den Heilage Ande som gav henne denne oppoffrande hugen som ho synte ved slike høve. Å hjelpe dei fattige var hennar største glede. Ho stelte dei og synte omsorg for dei gjennom kjærleik og gavmilde. Ho kom dagleg for å skoda det Heilage Messeofferet, og gjekk dessutan alltid i Kyrkja to gonger om dagen, om morgonen og om kvelden. Ho var alltid på plass ved den offentlege Gudstenesta, lytta med stor merksemd på forkynninga av Guds Ord og hadde alltid eva framfor seg i tankane sine. Ho stunda etter å verte lik dei Heilage i gjerningar, dei som allereie hadde nådd saligheita, og fordi ho sette stor lit til deira forbøner, vitja ho Martyrane sine graver ofte. Ho visste godt at ein ikkje får sjå på visse ting som berre bagatellar eller uviktige, når det handla om Religionen og det Kristelege livet, og at sjølv dei minste gjerningane vert store når dei vert utførde i Gudskjærleik, med truskap og iver. Alle hennar andaktsøvingar hindra henne ikkje i å vake grundig over oppsedinga av borna, eit verv der Gud gav henne eit rikt høve til fortenester og lidingar, særskild når det gjelde Augustinus, berre for å krune hennar omsorg med desto større heder på slutten av livslaupet hennar.
Forts. fylgjer...