Maria Urtehage! Svensk legende frå middelalderen.

Denne legenda tilhøyrer ei samling svenske bøner med opphav på 1400- og 1500-talet, og er henta frå Robert Geetes "Svenske bøner frå middelalderen," oversett i Stockholm mellom 1907 og 1909.

Urtehagen åt Maria Møy!

 Langt ute i dei yttste hjørna av verda låg ein gong eit myrkt og aude land, der det knappt fannst anna enn snø og is. Alle tre som hadde slått røtter der oppe, kom berre til å sjå ut som små busker. Frosten brende for det meste all grønske som våga seg fram i ljoset. Berre ulvar, bjørnar og andre ville dyr kunne trivast i dette trøystelause vinterland.

           So hende det seg ein dag at vår Frue ville sjå til korleis det såg ut på den jorda som hennar Gudomelege Son, høgt lova i all eve gjennom dei dyrebare blomsterfrøa, som han hadde teke med seg ned til menneska frå hagane i Paradiset, hadde forvandla frå eit ørkenland til ei fager roselund. Ho skoda ned frå Himmelen og vart forferda over synet av det ville vinterlandet, der ikkje den minste grønske ville vekse. Med hast stod ho opp og gjekk fram til den vakkert utsmykka himmeltruna åt Son sin, kasta seg ned på kne og sa: "O, Jesus, aller kjæraste Son min! Har du ikkje planta fagre blomar over alt på jorda? Kvifor ligg då landet i nord so aude?" Vår Herre vart rørd av ei so kjærleg og audmjuk bøn og sende til det kalde vinterlandet ein skikkeleg urtegartnar, som bar namnet Ansgarius. I byrjinga hadde han eit slitsomt arbeide for å få roser til å blomstre på harde heller og fagre liljer i vintersnøen. Men Ansgarius grov og pløya og sådde. Det var då frø frå Guds Paradis som han hadde tekje med seg, og til sist kunne han gjerde inn eit stykke jord til blomstergard, på trass av kulde og farlege værleikar. Men då det var vår Frue som hadde rørt vår Herre til å sende denne mannen opp til det framande landet, so gav han det nye plantefeltet namnet "Maria Møy Urtehage."

             Etter ei tid kom andre menn som og planta urter frå Paradis i audelandet. Sigfrid heitte ein, ein annan David, ein tredje Botvid og ein fjerde Eskil. I den vesle hagelunda byrja det å grønske og blomstre slik at det vart ei fryd å skode. Englane såg det frå Himmelen og prisa Gud, som let audemarka blomstre som ei lilje.

            Det kom so ein mektig mann som heitte Erik. Han braut ny mark for å kunne så dei nydelege blomane frå Himmelen rundt ikring i den frosne og harde jorda. Då mange år hadde gått og Vår Herre sitt plantefelt i det kalde landet vart berre større og fragrare, behaga det Han som er Miskunna å late ei tærne ved namn Birgitta verte fødd der oppe i det kalde nordlige landet. Ho skjøna seg på å plante nye blomar i den gamle rosebedda og over heile verda gjekk ord om hennar handelag. Lengje etter hennar død vaks og blomstra dei herlegaste urter som ho hadde sett ned i den grove fedrejorda. Maria Møy Urtehage stod so grøn og fager som aldri før.

             Då hende det seg at ein streng husbond fekk herreveldet i det avsidesliggjande landet. Han såg med ilske auge på alle rosebedda og liljelundane åt vår Frue, som låg so vel inngjerda mellom dei store skogane i riket hans. Som sløsar irettesette han dei menneska som dyrka blomer for hagane i Himmelen. Grunna dette braut han seg inn i dei nydelege urtehagen åt vår Frue og rykka opp dei herlege blomane som vaks der. Hug hadde han etter gull og sølv og difor forakta han dei fine blomane åt Himmelriket, som verken kunne kjøpast eller seljast. Men då hende det seg at alt folket som budde i landet hans, bittert byrja å sørge over tapet av dei fagre og lysande blomane. Dei sakna alle Maria Møy gamle urtehage. "Berre ein narr skulle gråte over slike forfalne og vanvørde steinrøyser, der berre torn og tistlar gror mellom steinane", svara då deira strenge herre.

            Det kom so, etter at han var død, andre menn som tykte at dei var tvungne å forsvare hans død. Og til slutt fekk dei alle menneska i vinterlandet til å tru at dei fagre urtehagane åt Maria ikkje hadde vore noko anna enn stein og tistlar. Men det forunderlege var at mange av dei aller fagraste blomane i plantefelta åt Vår Frue ikkje kunne utryddast. Her og der, på vekkgøymde plassar vaks dei godt og trutt og blomstra under snøen. Då so Vår Herre, som let si miskunn vare for alltid, for andre gongen sende ut sine tenarar for enno ein gong å gjerde inn hagar i vinterlandet, fann dei til si store glede kjære blomar frå Maria Møy Urtehage, som hadde trassa vinterfrosten og kulda i mange, mange år. Men dei skjøna at det var Hans vilje, som gjev vekst åt alt som vert sådd, at dei skulle samle og ta vare på alle dei blomar som ein gong hadde stått i den gamle urtehagen. Åt alle som elska dei fagre blomane i Guds plantefelt, gjev me i og med dette ein liten bukett frå Maria Møy Urtehage. Må me i sameining med vår søte Frue prise Gud i Himmelriket, som ein gong sådde so fagre blomar i vårt vinterland.