Kyrkja kom innan det Nye Testamentet! Del 2 av 2

 

4) Men no seier de kanskje, "Kva var då poenget med å skrive Evangelia og Epistlane i det heile tatt? Var det ikkje Gud som inspirerte dei til å skrive dei? Foraktar og underdriver du ikkje betydelsen av Guds Ord?" Nei, ikkje i det heile tatt, me berre set det på sin rette plass, den plassen som Gud meinte at det skulle ha. Eg vil dessutan gjerne leggje til at den Katolske Kyrkja er den ende lekamen i desse dagar, som lærer ufeilbart at Bibelen, i sin heilskap, ER Guds Ord, og som forvarar at den er inspirert, og som avviser og exkommuniserar kvar ende ein som vågar seg til å stille spørsmål om Bibelens Gudommelege opphav og autoritet.
          Eg har sagt det før og eg seier det igjen; at dei separate bøkene i Nye Testamentet fekk sine oppkome for å møte særskilde krav, som svar på særskilde behov, og var ikkje då og heller ikkje no, absolutt naudsynte verken for forkynninga eller for kontiuniteten av Kristi Evangelium.
           Det er lett å sjå korleis Evangeliet gjekk framover. So lengje som Apostlane framleis levde, var der ikkje eit slikt pressande behov for nedskrivne referat av Herrens ord og gjerningar. Men då tida var inne for desse å forlate dette jordelivet, vart det meir naudsynt at ei korrekt, autoritær, påliteleg kjelde frå dei som personleg hadde kjend og kunne vittne om Vår Herres liv, eller som i det minste hadde ein posisjon av fystehands informasjon, vart att. Verda trong ukorruptert informasjon om dette. Og dette vart enno meir naudsynt etter kvart som det dukka opp og vart distribuert rundt feilaktig, utro, reint av falske Evangelium, som var iskaldt kalkulerte for å latterleggjere og skape så mykje skade som berre mogeleg på Vår Herre og hans karaktær og gjerning. St. Lukas gjer det heilt klart at det var på grunn av dette problemet at han byrja å skrive sitt Evangelium- "Mange har alt freista å skriva opp det som hende hjå oss." (Luk 1:1) Han held fram med å fortelje at han har informasjonen sin frå augevittne, at han har granska alt vel frå fyrst av, og har sett seg føre å skriva det opp i samanheng for at ein skal kunne ha eit påliteleg og korrekt vittnesbyrd om Kristi liv. Difor skreiv St. Matteus, St. Markus, St. Lukas og St. Johannes ned Evangelia for Kyrkja sitt bruk, og den eine utfyller ofte det den andre har utelete, utan at nokon av dei hevdar at dei har fått med absolutt alt som Jesus sa og gjorde, for om nokon hadde freista å gjere dette, fortel St, Johannes oss at: "Heile verda skulle ikkje kunne rumme dei bøkene som då måtte skrivast." Evangelia er difor ukomplette, ja berre fragment, sjølv om dei gjev oss dei viktigaste tinga me treng å vite om det jordiske livet til Vår Frelsar. Men framleis fortel dei oss ikkje alt som var å vite, eller mykje som me idag faktisk veit og skjønar betre gjennom den Katolske Kyrkja si lære, som har bevara tradisjonar som har vorte vidareført frå tida som Apostlane levde og frå generasjon til generasjon etter dette. Desse Evangelia vart lese, som dei og vert lese av Katolikkar i dag, på samlingane av Kristne i urkyrkja på Sundagar- ikkje for å male fram eit skjema av doktriner som dei allereie kjende til, men for å gje dei styrke, for å auke kjærleiken og truskapen deira til Jesus Kristus, og for å oppmane dei til å etterfylgje den høgt elska Mesteren sitt døme då Hans ord og gjerningar vart opplese høgt for øyrene deira.

                Det som eg har sagt om Evangelia er like sant om Epistlane, som gjer opp for nestan alt anna som er att av det Nye Testamentet. Dei fekk sitt oppkome til ulike tider for å møte pressande behov og ståe. Dei var adresserte til einskilde individ og grupper på ulike stader, og ikkje til heile Katolske Kyrkja på ein gong. Forfattarane hadde ikkje ein gong i tanken at desse breva skulle samlast til ei utgåve og gjort til ein komplett og "alt du treng å vite" oppslagsbok for Kristen tru og moral.
              Korleis kom dei til å eksistere? På denne naturlege og enkle måten: St. Peter, St. Paulus og dei andre reiste ut til ulike land, forkynte Evangeliet, konverterte tusenvis, grunnla Kyrkjer på kvar plass, vigde prestar til å styre over Kyrkjene, og ved visse høve biskopar (som t.d.Timoteus i Efesus). No var det slik at desse prestane og konvertittane fekk mange høve der dei vart nøydde til å spurje sine andelege fedrar og stiftarar om råd, som St. Paulus eller St. Jakob, særskild når det gjelde spørsmål om doktriner og skikkar, eller om moral; for me treng ikkje å innbille oss at på dette tidspunktet, då Kyrkja var i spedbarnsstadiet, at alt stod so klart for alle og var so vel formulert som det er i dag. Det var sjølvsagt den same Trua då som alltid, men der var likevel saker der desse nykristna var takksame for å kunne konsultere Apostlane, dei som hadde vorte utsende med Jesu Kristi salving ferskt på seg. Det var berre dei som kunne sette fast dogmer, ritual, styre og utførelse. Det er på grunn av dette at St. Paulus skriv til Efesarane (dei han hadde omvendt i Efesus), eller til Korintarane (dei han hadde omvendt i Korint), eller til Filipparane (dei han hadde omvendt i Filippia), og slik held det fram. (14 Epistlar alt i alt). Og kvifor? Enten som svar på kommunikasjon han hadde hatt med dei, eller fordi han hadde høyrt frå andre kjelder at det var noko som gjekk for seg som krevde rettelse på desse plassane. All slags emne er tekje opp i desse breva, ofte med ein særs kvardagsleg stil. Det var gjerne for å gje råd til konvertittane, for å formane dei når dei gjorde feil, for å oppmuntre eller for å instruere dei. Det var og for å forsvare seg imot falske anklager. Det kunne og vere, som i brevet til Filemon, eit brev om ein privatperson som Onesimus, slaven.  
             Men uansett kva Epistlane handla om, er det klårt som middagssola at dei vart skrive til einskilde tider, for å møte einskilde behov som oppstod naturleg i tida som misjonsverksemda stod på, og at verken St. Paulus eller dei andre Apostlane tenkte at desse breva skulle representere og forme all teologi og lære om Kristen frelse, på same vis som Pave Pius X ikkje tenkte at hans Dekret mot Modernistar, eller hans Brev om Heilaggjeringa hjå dei Prestevigde skulle representere alt ein treng å vite. Det heile verkar å bevise seg sjølv. Eit døme er då Leo XIII skreiv til den skotske Biskopen om Heilag Skrift, eller Pius X skreiv til den Eukaristiske Kongressen i London om det Heilage Sakramentet, og då han skreiv sitt "Decree on Frequent Communion" eller kvar gong ein Biskop sender ut eit brev der han fordømmer løynde foreiningar, eller sender ut eit pastoralt brev ang. dei nye ekteskapslovene- skal me då seie at desse dokumenta var meinte å lære ut den heile og fulle frelsningsvegen til alle menneske? At dei påstår seg å innehalde heile den Katolske truvedkjenninga? Ein treng berre å stille spørsmålet for å sjå kor absurd det høyrest ut. Men ein kan stille nett same spørsmål når det gjeld St. Paulus sine Epistlar. Visst er det sant, han var ein Apostel, og difor var han inspirert, og breva han skreiv er det skrivne Guds Ord, noko som gjer at dei har endeleg og bestemmande autoritet på dei emna dei handlar om, dersom dei vert tolka rett..Men dette endrar ikkje det faktum at dei ikkje nokon stad hevdar å innehalde den heile Kristne sanninga, eller å vere ein fullstendig guide til frelse for alle. Breva utgår ifrå at lesarane som dei er adresserte til, allereie har kunnskap om den Kristne Trua; dei er då skrivne til dei som trudde, ikkje til dei som ikkje trudde. Med andre ord; Kyrkja eksisterte og hadde sitt virke innan breva vart skrive, og Ho ville ha halde fram å ha sitt virke sjølv om dei aldri skulle ha vorte skrive i det heile. Breva som vart skrive av St. Paulus (som me her nemner berre som eit utdrag av alle) vert daterte frå år 52 e.Kr. til år 68 e.Kr; Jesus Kristus for opp til Himmelen, og etterlet ei Kyrkje som skulle evangelisere for verda, år 33 e.Kr. Me kan og sei med sikkerheit at dei kjeldene der me skal ha minst forventningar om å finne ei komplett oppsummering av Kristen doktrine, er i dei Nytestamentlege Epistlane.

                Der er ikkje noko grunn til å dra ut emnet mykje lengre. Eg tykkjer at eg har gjort det ganske klart for dykk korleis dei ulike Nytestamentlege bøkene fekk sitt oppkome. Og gjennom å forklare dette har me ikkje på nokon måte undervurdert Guds skrivne Ord, eller plassert det i ein kategori som er under det Skrifta fortenar. Me berre syner kva for posisjon det var meint å ha i den Kristne Kyrkja sitt fellesskap. Det var skrive av Kyrkja, av medlemmar (Apostlar og Evangelistar) i Kyrkja, Skrifta tilhøyrer Kyrkja, og det er difor Hennar verv å forklare kva Skrifta er. Dei Heilage Skriftene er til for å instruere, for meditasjon, for andeleg lesning, for oppmuntring, for andakt, og tener og som bevis og vittnesbyrd for Kyrkja sine lærer og Guddomelege autoritet; men som fullstendig og einsam guide til Himmelriket, rett i handa på kvar og ein av oss- detta var ikkje og skulle aldri verte bruket med Skrifta.
                 Bibelen i Kyrkja; Kyrkja innan Bibelen- Kyrkja som skaparen og tolkaren av Bibelen- dette er korrekt. Bibelen over Kyrkja; Bibelen uavhengig av Kyrkja; Bibelen, og berre Bibelen som den Kristne Religionen- dette er feil. Den eine er den Katolske posisjonen, den andre er den protestantiske posisjonen.